Osprzęt siłowy jest wyposażeniem elektroinstalacyjnym pojawiającym się zarówno w zakładach przemysłowych, jak i w domach. Jest niezbędny chociażby do tego, aby podłączyć kuchenkę elektryczną lub płytę indukcyjną. Pozwala wykonać trójfazową instalację elektryczną przesyłającą prąd o wyższej mocy niż klasyczne instalacje jednofazowe. Gdzie znajduje zastosowanie osprzęt siłowy i jakie są jego podstawowe elementy? Odpowiedzi na te oraz inne pytania zamieszczamy w poniższych akapitach.
Różnice między instalacją elektryczną jednofazową i trójfazową
Zanim wyjaśnimy, czym jest osprzęt siłowy, przyjrzyjmy się rodzajom instalacji elektrycznych. W budynkach użyteczności publicznej, a czasem również w domach i mieszkaniach, występują dwa typy instalacji elektrycznej – jednofazowa oraz trójfazowa. Pierwsza ma napięcie 230V, druga 230/400V, co pozwala na przesyłanie prądu o mocy ponad 6kW [2]. Zaletą instalacji siłowej jest także to, że posiada cztery lub pięć obwodów prądu zmiennego. Dla porównania przypomnijmy, że instalacja jednofazowa dysponuje tylko dwoma obwodami. Z tego względu w miejscach o zwiększonym poborze energii elektrycznej niezbędna jest instalacja trójfazowa [2]. Aby ją wykonać, konieczny jest osprzęt siłowy.
Osprzęt siłowy – niezbędny dla urządzeń zasilanych energią o dużej mocy
Osprzęt siłowy jest przeznaczony do zasilania energią elektryczną urządzeń oraz maszyn potrzebujących do pracy prądu o dużej mocy. Z tego względu jest powszechnie stosowany w zakładach i halach przemysłowych [1]. Nie może go także zabraknąć na budowach. Osprzęt trójfazowy pozwana na użytkowanie betoniarek, młotów wyburzeniowych, agregatów tynkarskich i innego sprzętu niezbędnego przy wznoszeniu budynków. Instalacja siłowa sprawdza się także w warsztatach oraz garażach, gdzie umożliwia korzystanie chociażby ze spawarek czy kompresorów. Osprzętu siłowego używa się także podczas imprez plenerowych – koncertów czy festynów. W domach i mieszkaniach osprzęt siłowy znajduje najczęściej zastosowanie wówczas, gdy istnieje konieczność podłączenia kuchenki elektrycznej lub płyty indukcyjnej. Jest także niezbędny w przypadku ogrzewania elektrycznego.
Osprzęt siłowy – na co należy zwrócić uwagę przy wyborze?
Osprzęt siłowy składa się z kilku elementów umożliwiających wykonanie instalacji trójfazowej. Wybierając poszczególne rozwiązania, warto zwrócić uwagę na niektóre kwestie. Najważniejszą jest szczelność komponentów, czyli możliwość pracy w warunkach wysokiej wilgotności i zapylenia. Osprzęt trójfazowy może mieć klasę szczelności osiągającą wartość nawet IP67. Drugim istotnym kryterium jest jakość produktów. W tej kategorii warto stawiać na rozwiązania tworzone przez znane firmy specjalizujące się w produkcji osprzętu siłowego. Solidne komponenty są przede wszystkim gwarancją bezpiecznego użytkowania instalacji. Pozwalają wyeliminować ryzyko awarii. W ten sposób zapewniają lepszą pracę oraz dłuższą żywotność podłączonych do nich sprzętów. Trzecią kwestią jest natomiast bezpieczeństwo pożarowe. Dobry osprzęt siłowy chroni przed niekontrolowanym wznieceniem ognia. Jest trwały i nawet po długim czasie eksploatacji w niesprzyjających warunkach nie wymaga naprawy czy wymiany.
Osprzęt siłowy – najważniejsze komponenty
Osprzęt siłowy składa się z kilku ważnych elementów, pozwalających stworzyć instalację trójfazową. To, jakie rodzaje komponentów zostaną zastosowane, zależy przede wszystkim od warunków, w jakich będą pracować. Do użytku w plenerze czy na budowie stosuje się zupełnie inne produkty niż te, stosowane w budynkach mieszkalnych czy przemysłowych.
Gniazda i wtyczki siłowe
W skład osprzętu siłowego wchodzą przede wszystkim gniazda i wtyczki siłowe mające budowę pozwalającą na zasilanie cztero- lub pięcioprzewodowe. W zależności od pełnionej funkcji oraz montażu wyróżnia się kilka rodzajów gniazd i wtyczek siłowych. Wśród tych pierwszych znajdują się między innymi: gniazda siłowe przenośne, stałe i tablicowe, różniące się między sobą obciążeniem oraz ilością styków [1]. Wśród wtyczek warto z kolei wymienić wtyczki siłowe izolacyjne przenośne, izolacyjne przenośne kątowe, szybkozłącza czy wtyczki odbiornikowe. Do tej grupy należą ponadto wtyki stałe oraz proste tablicowe.
Rozłączniki izolacyjne trójfazowe
Osprzęt siłowy obejmuje także rozłączniki izolacyjne trójfazowe. Ich zadanie polega na czasowym odcinaniu i kontrolowaniu napięcia. Rozwiązania te są montowane w rozdzielnicach elektrycznych, w których pozwalają na błyskawiczne połączenie lub rozłączenie obwodów elektrycznych. Są szczególnie przydatne podczas napraw czy prac konserwacyjnych instalacji trójfazowych. Rozłączniki trójfazowe izolacyjne są przy tym wyposażone w topiki, dzięki czemu chronią instalację przed uszkodzeniem w wyniku przepięcia bądź zwarcia.
Zestawy zasilające
Wspominając o rozłącznikach izolacyjnych trójfazowych, warto zwrócić uwagę na osprzęt siłowy w postaci zestawów zasilających. W jego skład wchodzą przede wszystkim rozdzielnice cztero-, sześcio- oraz 13-modułowe [3]. Do grupy rozwiązań tego typu zalicza się także rozdzielniki przełączające prąd z siły na gniazdko, co pozwala podłączyć urządzenie wymagające mniejszego poboru mocy.
Łączniki krzywkowe
Osprzęt siłowy stanowią ponadto łączniki krzywkowe, pozwalające włączać lub wyłączać urządzenia albo przełączać ich funkcje. Są wyposażone w pokrętło, które przy przekręceniu otwiera albo zamyka tory prądowe. Możliwość zainstalowania wielu krzywek w łączniku umożliwia sterowanie przepływem prądu w kilku obwodach jednocześnie [1].
Przedłużacze siłowe
Mówiąc o osprzęcie siłowym, warto wspomnieć także o przedłużaczach siłowych. To rozwiązania służące doprowadzeniu prądu z gniazda elektrycznego do urządzeń znajdujących się w określonej odległości. Przedłużacz siłowy składa się z gniazda, wtyczki oraz przewodu o długości sięgającej zwykle od 20 do 50 m.
Osprzęt siłowy to szereg rozwiązań pomocnych w tworzeniu instalacji trójfazowej. W ten sposób pozwala korzystać z urządzeń potrzebujących zasilania prądem o większej mocy. Wybór właściwych komponentów, wyróżniających się wysoką jakością, zapewnia ich bezpieczne i bezproblemowe użytkowanie. Z tego względu tak ważne jest, aby osprzęt trójfazowy pochodził z pewnych źródeł – sklepów lub hurtowni cieszących się dobrą opinią klientów.
Bibliografia:
1. Orzechowski M., Wiatr J. Poradnik projektanta elektryka. Warszawa, 2010.
2. Lejdy B. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Warszawa, 2009.
3. Niestępski S., Parol M., Pasternakiewicz J., Wiśniewski T. Instalacje elektryczne: budowa, projektowanie, eksploatacja.
Artykuł przygotowany przy współpracy z partnerem serwisu.
